Podsumowanie półrocza 2021

Program „Małopolska. Kultura wrażliwa” ma na celu zwiększenie i wspieranie obecności osób z niepełnosprawnościami w instytucjach kultury województwa małopolskiego. Głównymi odbiorcami działań są koordynatorzy i koordynatorki dostępności – „agenci zmian” w instytucjach kultury. W tym roku należeli do nich również administratorzy stron internetowych oraz odpowiedzialne za publikację dokumentów cyfrowych, pracownicy działów promocji, a także osoby zajmujące się produkcją wideo i materiałów promocyjnych.

Rozszerzenie grup odbiorców wiąże się z odpowiedzią na konkretne potrzeby pracowników i pracownic instytucji kultury. Doświadczenie poprzednich lat, zmiany prawne i wzrost świadomości społecznej na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami sprawiają, że projekt stawia sobie za cel już nie tylko podniesienie świadomości pracowników sektora kultury, ale ma też dawać konkretne odpowiedzi, jak instytucje kultury powinny dokonywać potrzebnych zmian.

Kultura Wrażliwa w sieci

W pierwszym półroczu 2021 roku działania projektowe odbywały się głównie w sieci, na co wpłynęły obostrzenia związane z pandemią. Zorganizowaliśmy pięć webinarów: Jak stworzyć dostępny dokument cyfrowy?, Jak sprawdzać dostępność dokumentów cyfrowych?, Jak opowiedzieć o instytucji kultury w tekście łatwym do czytania i rozumienia (ETR)?, Accessible filmmaking – tworzenie dostępnych materiałów wideo.

W webinarach prowadzonych za pośrednictwem platformy Zoom wzięło udział na żywo około 703 uczestników i uczestniczek, a 142 osoby oglądały transmisje ze szkoleń na Facebooku w czasie ich trwania.

Wdrażanie dostępności: partnerstwa i indywidualne podejście

Kultura wrażliwa” utrzymuje 23 partnerstwa z instytucjami kultury, których organizatorem jest Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. W tym roku zostały także podpisane porozumienia o współpracy z dwoma innymi podmiotami reprezentującymi środowiska osób z niepełnosprawnością i działającymi na ich rzecz: (Fundacją Kultury bez Barier i British Council Polska.

Ważnym działaniem podjętym w pierwszym półroczu jest także program pilotażowego wsparcia dla Centrum Sztuki Mościce (CSM). Działanie ma na celu zwiększanie dostępności, zwłaszcza z uwzględnieniem potrzeb odbiorców i odbiorczyń o szczególnych potrzebach. W ramach programu wsparcia zorganizowano 89 godzin warsztatowych (szkolenia, konsultacje, warsztaty), w których wzięło udział 20 pracowników i pracownic instytucji.

Indywidualne podejście jest wynikiem doświadczeń z poprzednich lat: nauczyliśmy się, że dostępność to proces zarządczy, który musi być realizowany w instytucji przekrojowo. W ramach programu pilotażowego wsparcia poddano analizie zasoby rzeczowe, osobowe i kompetencyjne związane z dostępnością w CSM, wyznaczono kierunki i główne obszary pracy z zespołem oraz przeprowadzono celowane szkolenia dla wybranych grup pracowników i pracownic. Po zakończeniu programu wsparcia Centrum Sztuki Mościce (obok Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, które zostało objęte indywidualnym wsparciem w 2020 roku) będzie jedną z niewielu instytucji kultury w Polsce z jasno wyznaczonym procesem wdrażania dostępności.

Inne wrażliwe inicjatywy

1 czerwca 2021 roku, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego po raz drugi ogłosił otwarty konkurs ofert pn. „Kultura Wrażliwa”. Celem konkursu, kierowanego do organizacji pozarządowych jest realizacja zadań znoszących bariery w dostępie do kultury dla osób z niepełnosprawnościami. Łącznie, zgłoszono 33 projekty – każdy z nich ma szansę na otrzymanie dotacji do 10 tysięcy złotych. Na realizację zadań przeznaczono łącznie 100 000 zł.

Z inicjatywy pracowników MIK i współpracowników projektu „Małopolska. Kultura wrażliwa” w marcu 2021 roku złożono także wniosek do Narodowego Centrum Kultury (program „Kultura – Interwencje”) na realizację inkluzywnej gry miejskiej promującej dorobek XIX-wiecznego Krakowa. Gra ma przyczynić się do zwiększenia uczestnictwa w kulturze osób z grup zagrożonych wykluczeniem, w tym osób z niepełnosprawnością wzroku, słuchu i ruchu oraz niepełnosprawnością intelektualną, a także tych w trudnej sytuacji ekonomicznej. Zadanie otrzymało dofinansowanie z Narodowego Centrum Kultury, a jego realizacja rozpocznie się w lipcu 2021 roku.

Nowością w projekcie jest idea „wrażliwego wolontariatu”. W trakcie wielu spotkań z koordynator(k)ami dostępności w instytucjach kultury wybrzmiewał problem braku czasu, ludzi i środków potrzebnych do tego, by należycie zadbać o dostępność. Dlatego postanowiliśmy ogłosić nabór wolontariuszy i wolontariuszek do zdalnego wsparcia działań dostępnościowych w małopolskich instytucjach kultury. Efekty naboru przerosły nasze oczekiwania – na ogłoszenie odpowiedziało ponad 40 osób chcących się zaangażować i wesprzeć projekt. Z tego grona wyłoniliśmy ostatecznie 12 osób, które od kwietnia do grudnia 2021 roku wspierają koordynatorów i koordynatorki dostępności z pięciu instytucji. Wolontariusze i wolontariuszki przeszli cykl szkoleń wdrażających ich w temat dostępności i potrzeb osób z niepełnosprawnościami (łącznie 6 godzin).

Podsumowując: partnerstwa – 25, godziny warsztatowe – 97, webinary – 5, liczba uczestników – 888, wolontariusze i wolontariuszki – 12, złożony wniosek – 1.