Czym jest kultura Głuchych?

Według Barbary Kannapell, głuchej profesor socjologii na Uniwersytecie Gallaudeta – kultura Głuchych to „(…) zestaw wyuczonych zachowań i spostrzeżeń, które kształtują wartości i normy głuchych ludzi na podstawie podobnych lub wspólnie dzielonych doświadczeń”.

To system kulturowy, charakteryzujący społeczność Głuchych, posiadający odrębne katalogi norm i wartości wynikające z określonej historii oraz wspólnych doświadczeń. Kultura Głuchych, podobnie jak kultura Kaszubów czy Ślązaków, tworzy osobną całość, obejmującą między innymi własny system komunikacji (język migowy), swoiste formy wyrazu artystycznego (na przykład poezję migową), system zachowań (savoir-vivre). Jednak kultura Głuchych to przede wszystkim pielęgnowane postawy, wierzenia i przekonania (w tym odrzucenie nacisku na oralizm). Wiążą się z nią również spotkania na wszystkich szczeblach, lokalnym, krajowym i światowym – między innymi w klubach dla Głuchych, na konferencjach, zawodach sportowych i olimpiadach Głuchych (nie paraolimpiadach) oraz imprezach zamkniętych. Kultura Głuchych jest kolektywistyczna, co oznacza, że jej uczestnicy dążą do harmonijnych relacji pomiędzy sobą. Społeczność Głuchych powinna być postrzegana jako odrębna, wyjątkowa i niepowtarzalna grupa kulturowa, jedna z wielu grup funkcjonujących w obrębie społeczeństwa polskiego.

Do tworzących kulturę Głuchych należą Głusi, czyli osoby pochodzące z rodziny Głuchych (również słyszące), posługujące się językiem migowym. Jej uczestnikami są również osoby, które poznały język migowy w szkole (szczególnie – w internacie szkoły dla Głuchych) oraz ci, którzy chcą w tej kulturze uczestniczyć i uczą się intensywnie języka migowego, integrują z Głuchymi na rozmaitych spotkaniach lub utrzymują z nimi relacje przez Internet czy na wideokonferencjach. (Jednak już na przykład tłumacze języka migowego nie przynależą do kultury Głuchych).

Tekst autorstwa Anny Butkiewicz powstał w ramach cyklu dotyczącego kultury Głuchych, który będzie ukazywał się regularnie na stronie Kultury Wrażliwej we współpracy z Fundacją Między Uszami.

Lektor: Barbara Cholewa