Znamy instytucje kultury przyjazne osobom z niepełnosprawnościami

Znamy instytucje kultury przyjazne osobom z niepełnosprawnościami P. Mazur, MIK 2017 CC_BY SA 3.0.

Małopolskie muzea, teatry i centra kultury z roku na rok są coraz lepiej przystosowane do potrzeb osób, które mają problem ze wzrokiem, słuchem czy poruszaniem się. Do przedstawicieli 20 wojewódzkich instytucji kultury trafiły dziś specjalne świadectwa dostępności potwierdzające, że dostosowały one swoją ofertę i budynek do „Wytycznych dostępności” opracowanych przez Województwo Małopolskie wraz z osobami z niepełnosprawnością i organizacjami działającymi na rzecz równego dostępu do kultury.

Podczas uroczystości, która odbyła się w Krakowskim Teatrze STU, certyfikaty wręczył Leszek Zegzda, odpowiedzialny w zarządzie województwa m.in. za obszar kultury:

Świadectwa dostępności po raz pierwszy trafiły do instytucji kultury Województwa Małopolskiego, które dostosowują swoją ofertę do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchu, wzroku czy słuchu. To jednak dopiero początek tych działań, gdyż w najbliższych latach – dzięki naszemu projektowi „Małopolska. Kultura wrażliwa” – małopolskie muzea czy teatry będą nie tylko bardziej dostępne, ale też bardziej przyjazne dla osób z niepełnosprawnościami

– podkreślał Leszek Zegzda podczas wręczenia wyróżnień, któremu towarzyszyła prezentacja spektaklu „Mały Książę” – w pełni dostosowanego do potrzeb osób z niepełnosprawnościami (z audiodeskrypcją, pętlą indukcyjną, tłumaczeniem na język migowy oraz przestrzenią dla osób poruszających się na wózkach).

Aby otrzymać „świadectwo dostępności”, małopolskie instytucje kultury musiały pozytywnie przejść ocenę dostępności, która została przeprowadzona przez zespół ekspertów. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele instytucji kultury, nauki oraz przede wszystkim – organizacji działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Wyróżnienia w sumie trafiły do 33 obiektów, a dziewięć z nich otrzymało wyróżnienia we wszystkich trzech kategoriach: dostępność dla osób z niepełnosprawnością wzroku, słuchu i ruchu (pełna lista jest dostępna poniżej). Przypomnijmy, że w kolejnych latach planowane jest rozszerzenie „Wytycznych dostępności” o bardziej szczegółowe wymagania.

Warto także zaznaczyć, że do tej pory pracownicy małopolskich instytucji kultury w ramach projektu „Małopolska. Kultura wrażliwa” mogli brać udział w specjalnych szkoleniach, z których skorzystało w sumie ponad 500 pracowników ze wszystkich 23 instytucji kultury Województwa Małopolskiego. W ich trakcie dowiedzieli się z jakimi trudnościami zmagają się osoby niewidome lub niesłyszące oraz w jaki sposób należy zachowywać się podczas ich wizyty w teatrze czy muzeum. Z kolei kilka dni temu w Tarnowie osoby współtworzące lokalną kulturę – w tym nie tylko przedstawiciele wojewódzkich instytucji, ale też domów kultury, bibliotek czy muzeów z całego regionu – wzięły udział w forum ludzi kultury, podczas którego poznali dobre praktyki pracy z osobami z niepełnosprawnościami.

Jak przystosowane są małopolskie instytucje kultury? 

Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka” w Krakowie jest dostosowany do potrzeb osób o ograniczonej mobilności  – posiada m.in. windę, szerokie przejazdy oraz specjalne podnośniki schodowe. W „Cricotece” istnieje też sporo udogodnień dla osób niesłyszących, które mogą skorzystać z oprowadzania tłumaczonego na polski język migowy. W instytucji uruchomiono też cykliczne oprowadzania z tłumaczem języka migowego – najbliższe odbędzie się w dwudziestą siódmą rocznicę śmierci Tadeusza Kantora, czyli już w piątek 8 grudnia. Dla osób z niepełnosprawnością wzroku opracowano natomiast ścieżkę zwiedzania wystawy stałej, przygotowano także audiodeskrypcję wybranych obiektów. To jednak nie wszystko – w „Cricotece” można umówić się też na oprowadzanie z audiodeskrypcją oraz wziąć udział w specjalnie przygotowanych warsztatach, a już w przyszłym roku przygotowane zostaną filmy w polskim języku migowym do wystawy stałej, a materiały multimedialne zostaną uzupełnione o napisy dla niesłyszących

Przestrzeń ekspozycji stałej jest dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową także w krakowskim Muzeum Etnograficznym, które można zwiedzać z asystentem – pomaga on osobom, mającym problemy ze wzrokiem, bezpiecznie i komfortowo przemieszczać się po ekspozycji oraz w pełni korzystać z dostępnych materiałówW razie potrzeby pracownik muzeum może tez pomóc w dotarciu z przystanku tramwajowego lub samochodu i z powrotem.  W muzeum wprowadzono też ścieżkę zwiedzania dla osób z dysfunkcjami wzroku, a muzeum współpracuje z tłumaczami polskiego języka migowego. Instytucja jest też przyjazna psom przewodnikom, a osoby słabowidzące i niewidome mogą zwiedzać wystawę wedle specjalnie opracowanej ścieżki zwiedzania. Pozwala ona poznać wybrane eksponaty oraz materiały wystawowe poprzez dotyk.

Z kolei Opera Krakowska  jako jeden z nielicznych teatrów muzycznych w Polsce przygotował dla widzów z niepełnosprawnością wzroku spektakl operetkowy „Hrabina Marica”, który realizowany był z audiodeskrypcją. Opera na specjalne zamówienie organizuje też warsztaty edukacyjne „Muzyką namaluj swój świat”, oparte na animacjach i zajęciach muzykoterapeutycznych. Są one skierowane do osób z niepełnosprawnością ruchu, wzroku i słuchu. Podczas spotkania uczestnicy biorą udział w zabawach, które prowadzane są przez muzykoterapeutę w rytm melodii operowych, operetkowych i musicalowych. Atrakcyjne animacje z rekwizytami, plastyczne warsztaty z użyciem wstążek i folii malarskiej uruchamiają fantazję i wyobraźnię i pozwalają poznać kulisy teatru operowego. Dzięki temu warsztaty motywują osoby z niepełnosprawnością do rozwijania swoich umiejętności muzycznych oraz zaszczepiają w nich miłość do świata opery.

W Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie od niedawna osoby niedowidzące i niewidome mogą skorzystać z dostosowanej do swoich potrzeb przestrzeni, w której mogą zapoznać się z historią II wojny światowej. Dzięki projektowi „Wsłuchaj się w historię AK – audiodeskrypcja ścieżki” w muzeum powstała też specjalna trasa zwiedzania z makietami i przedmiotami do dotykania. Najważniejszym elementem projektu jest jednak przygotowany od podstaw audioprzewodnik zawierający audiodeskrypcję – szczegółowe opisy wybranych obiektów. Zwiedzający z dysfunkcją wzroku nie tylko poprzez słuch, ale i poprzez dotyk mogą poznać wybrane eksponaty. Trasa zwiedzania wyposażona została bowiem w makietę, która obrazuje kształt granic oraz poszczególnych województw II RP oraz makietę rakiety V2. Na potrzeby niedowidzących i niewidomych powstały również repliki munduru Pomocniczej Służby Kobiet, munduru oficerskiego Wojska Polskiego, granatu trzonkowego, nieśmiertelnika, pistoletu Walter P38 czy orderu Orła Białego.

Także Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie realizuje liczne projekty edukacyjne, kulturalne i naukowe, które są organizowane przy współpracy z osobami niepełnosprawnymi. Instytut jest też dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchu (dysponuje podjazdem dla wózków, dostosowanymi toaletami oraz specjalnymi miejscami parkingowymi). Instytut posiada też specjalną ofertę edukacyjną dla osób z niepełnosprawnością wzroku i słuchu (w tym realizuje m.in. multimedialny projekt „Małopolska – tu wszystko się zaczęło”) oraz mobilną bibliotekę, w której nieodpłatnie można wypożyczyć książki i filmy. Jak można to zrobić? To proste – wystarczy zadzwonić lub napisać e-mail, a wolontariusz dowiezie książki lub filmy nieodpłatnie pod wskazany adres.

Działania na rzecz osób z niepełnopsrawnościami prowadzone są jednak nie tylko w Krakowie, ale także poza stolicą województwa – np. Muzeum Okręgowe w Tarnowie dostosowało cztery swoje oddziały do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Kamienica Rynek 3, Ratusz, Muzeum Etnograficzne i Galeria PANORAMA są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością słuchu i wzroku – do tych oddziałów można wprowadzać psa przewodnika, skorzystać z opisów wydrukowanych w powiększonym oraz o dostosowanym kontraście. Na stronie internetowej muzeum można znaleźć natomiast istotne informacje dotyczące dojazdu do danego obiektu, poruszania się po nim czy zwiedzania ekspozycji.  Dla osób z niepełnosprawnością słuchu zostały przygotowane też filmy w polskim języku migowym, które opisują ekspozycje w poszczególnych budynkach. Można znaleźć je zarówno na stronie internetowej, jak i na ekspozycji skanując kod QR. Dla osób, które nie znają polskiego języka migowego zostały z kolei przygotowane drukowane opisy dotyczące wystawy i eksponatów. Kamienica Rynek 3 jest natomiast dostosowana dla osób z niepełnosprawnością ruchu. Dla wszystkich grup z niepełnosprawnościami dostępne są rekwizyty poszczególnych eksponatów, które można dotknąć. W ofercie muzeum znajdują się również zajęcia edukacyjne dla poszczególnych grup, do dyspozycji są też koordynator dostępności i asystent osoby z niepełnosprawnością. Trwają również prace nad nową stroną muzeum, która jest tworzona według standardów WCAG 2.0 – będzie ona dostępna od nowego roku.